TDTU

Elektr ta’minoti

Kafedra tarixi

“Elektr ta’minoti va mikroprotsessorli boshqaruv” kafedrasi 1986 yili tashkil etilgan. 2013 yildan kafedra “Temir yo‘llar elektr ta’minoti” deb nomlana boshladi. 2020 yil Toshkent Davlat transport universiteti tashkil etilgandan so‘ng kafedra transport sohasida qamrovi kengayib “Elektr ta’minoti” nomi ostida faoliyat yuritmoqda.

Turli yillarda kafedrani quyidagi dotsentlar B.N. Yakovlev, A.X. Yodgorov, A.M. Safarov, T.T. Beysakulov va professorlar N.M. Usmanxodjaev, N. Xamidov boshqarganlar. 2006 yildan kafedrani t.f.d., professor S.F. Amirov boshqarib kelmoqda.

O‘z faoliyati davomida kafedra 3000 dan ortiq yosh yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlagan bo‘lib, bugungi kunda ular “O‘zbekiston temir yo‘llari” AJ ga qarashli turli korxonalarida hamda Respublikamizning sanoat korxonalarida, ilmiy-tekshirish va loyihalash tashkilotlarida elektr energiyani uzatish va taqsimlash, iste’mol qilishda, hamda zamonaviy tizimlarini ishlab chiqishda samarali mehnat qilib kelishmoqda.

Ilmiy-tadqiqot ishlar:

Kafedraning ITI yo‘nalishi: Elektr ta’minoti tizimini optimallashtirish, diagnostikalash, texnik xizmat ko‘rsatish, ularda energiya sarf–harajatlarini kamaytirish, energiya tejamkorligining yangi usullarini yaratish va tadqiq qilish (Ilmiy rahbar, t.f.d., prof. Amirov S.F.).

“Elektr ta’minoti” kafedrasining ilmiy tadqiqot ishlari bo‘yicha ustivor yo‘nalishlari: zamonaviy tortish elektr ta’minoti elektrlashgan temir yo‘llarning asosiy sohasi bo‘lib, u har qanday sohani ustuvor ahamiyatli yo‘nalishi bo‘lib ilmiy texnik taraqqiyotining rivojlanish asosidir.

Tortish elektr ta’minotini o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib kafedra professor- o‘qituvchilari quydagi zamonaviy ilmiy-tadqiqot masalalarini yechishga sa’y-harakat qilmoqdalar:

temir yo‘l tortish elektr ta’minotidagi katta tok va yuqori kuchlanishni o‘lchovchi birlamchi o‘zgartgichli datchiklarni belgilangan aniqlikdagi o‘lchash doirasini kengaytirish, statik xarakteristikalarini chiziqlashtirish, dinamik matematik kompyuterlashgan modellarini yaratishga yo‘naltirishga parametric struktura sxemalardan foydalanish tortish elektr ta’minot ob’ektlarining elektr jihozlari va uskunalar texnik holatini statsionar va uzluksiz nazorat qilish va baholash maqsadida keng qo‘llanayotgan elektr va boshqa hodisalarga asoslangan matemetik modellarni hamda texnik vositalarni statik, dinamik va barcha metodologik xarakteristikalrni mukammallashtirish ishonchliligini oshirish, ularning funksional imkoniyatlarini kengaytirish va tannarxini pasaytirishga qaratilgan ilmiy-tadqiqot ishlari olib borilmoqda;

Oxirgi 10 yil davomida kafedra mudiri t.f.d., professor Amirov raxbarligi ostida 1 nafar fan doktorlik, 12 nafar fan nomzodlik va falsafa doktorlik (PhD) dissertatsiyalari himoya qilindi.

Hozirgi paytda kafedra mudiri professor S.F.Amirov ning ilmiy rahbarligida faoliyat ko‘rsatayotgan 4 nafar doktorantlar (PhD) va 9 nafar mustaqil tadqiqotchilar salmoqli natijalarga erishmoqda.

Olingan ilmiy natijalar asosida respublika va chet el matbuotida, turli xalqaro va respublika anjumanlarining ilmiy to‘plamlarida ko‘plab maqolalar chop etilgan. Olingan ilmiy natijalar kafedra o‘quv jaryoniga tadbiq etilgan. 30 dan ortiq ixtirolarga patentlar olindi.

Kafedrada ilmiy-tadqiqot ishlari bo‘yicha quyidagi davlat grantlari va xo‘jalik shartnomalari bajarilmoqda:

Kafedraning katta ilmiy salohiyati salmoqli ilmiy-tadqiqot ishlari olib borish imkonini bermoqda. Jumladan, kafedra professor o‘qituvchilari 1997-2006 yillarda quyidagi ilmiy ishlarni bajardi: «Kontak tarmog‘ini sinash uchun maxsus vagon yaratish (SVIKS)»; «Kontak tarmog‘i uzgichlari radio orqali masofadan boshqarish»; «Temir yo‘l transporti o‘quv muassasalarida elektr energetikasi fanlarini o‘qitishda yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish». O‘zbekiston Vazirlar Maxkamasi qoshidagi Fan va texnologiya markazi granti asosida «Ekologik falokat ro‘y bergan sharoitda Orol bo‘yi regioni temir yo‘l transporti korxonalarini elektr energiya bilan uzluksiz ta’minlash texnologiyalarini ishlab chiqish», xo‘jalik shartnomasi asosida “Kontakt tarmoqlarda elektr energiyaning texnologik isroflarini aniqlash”, “Tortuvchi nimstansiyalarda aktiv elektr energiya isroflarini aniqlash”. Hozirgi kunda esa

Ilmiy-tadqiqot ishlari kafedraning yetakchi professor-o‘qituvchilari rahbarliklarida olib borilib, uni bajarishga barcha professor-o‘qituvchilar, doktarantlar hamda mustaqil izlanuvchilar jalb etilgan. Kafedrada olib borilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlari ishlab chiqarishning bugungi kungi muhim va dolzarb masalalarini hal etishga yo‘naltirilgan. Ilmiy tadqiqot ishlari natijalari ishlab chiqarish korxonalari va o‘quv jarayonida joriy etib kelinmoqda. Ilmiy-texnologik muammolar bazasidagi mavzular asosida bitiruv malakaviy ishlari, magistrlik dissertatsiyalari mavzulari shakllantirilgan.

O‘quv-uslubiy ishlari:

Kafedrada o‘qitiluvchi fanlardan o‘quv qo‘llanma va darsliklar tayyorlashga alohida e’tibor qaratilgan. Kafedrada o‘qitiladigan bakalavriat ta’lim yo‘nalishidagi 17 ta fanlardan 12 tasida darslik va (yoki) o‘quv qo‘llanma hamda 2 ta fandan faqat darslik mavjud, magistratura talabalari uchun o‘quv rejada keltirilgan 7 ta fanlar bo‘yicha 3 ta darslik va 4 ta o‘quv qo‘llanmalar mavjud

Kafedraning xalqaro aloqalari:

O‘quv jarayonini tashkil qilishda “Elektr ta’minoti” markazi va O‘zR FA Energetika va avtomatika instituti hamda Moskva davlat temir yo‘llar universiteti (MIIT), Sankt-Peterburg davlat temir yo‘llar universiteti (LIIJT) bilan tuzilgan o‘zaro hamkorlik shartnomalari katta amaliy ahamiyatga ega bo‘lmoqda. Samarali hamkorlik tufayli kafedra talabalarida temir yo‘l elektr ta’minoti va kontakt tarmog‘i elementlari va qurilmalarini yaratish, yuqori kuchlanish elektr uskunalar, zamonaviy elektron elektr energiya hisoblagichlari bilan amalda tanishish hamda ilmiy ishlarda qatnashish imkoni yaratildi.

O‘qitishning DUAL tizimi:

O‘qitish jarayonidagi samaradorlik nazariy bilimlarni amaliyot bilan mustahkamlash orqali amalga oshiriladi. Shu maqsadda ishlab chiqarish korxonalarida kafedraning filiallari tashkil etilgan bo‘lib, bu filiallarda kafedraning bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari uchun “Elektr ta’minoti” va “Kontakt tarmog‘i” “Tortuvchi nimstansiyalar” fanlaridan amaliyot va tajriba mashg’ulotlari o‘tkaziladi. Dars mashg’ulotlarini o‘tkazishda korxonalarning yetakchi mutaxassislari ishtirokida mahorat darslari tashkil etiladi.

ECH-1 da ochilgan kafedra filialida talabalarga ishlab chiqarishga yaqin holatda mashg‘ulotlar o‘tiladi. “Chuqursoy” tortuvchi nimstansiyasida va “Raximov kontakt tarmog‘i rayoni (EChK-4)” korxonalarida mutaxasislari ishtirokida malakaviy bitiruv ishlari va magistrlik dissertatsiyalari himoyasi muntazam tashkil qilinadi.