TDTU

Temir yo’l muhandisligi

Kafedra tarixi

ToshTYMI “Qurilish” fakultetining tarixi bilan bevosita bog‘liqdir. Kafedra institut tashkil topgan yili, ya’ni 1931 yilda yo‘l xo‘jaligi bo‘limi (bo‘lim boshlig‘i E.O. Yakubov) tarkibida SazIIT “Yo‘l va temir yo‘llar qurilishi” kafedrasi nomi bilan (kafedra mudiri – Sokolov N.E., 1932-1936 yillar) tashkil topilgan.

1936 yilda “Temir yo‘llarni qiduruv va loyixalash” kafedrasi tashkil etildi. Kafedra mudiri t.f.n. dots. A.P. Lyubomudrov, 1937-1969 yillarda, 1970-1979 yillarda t.f.n. dots. E.N.Maxov, 1980-1988 yillarda esa t.f.n., dots. J.I. Xodjaev, 1988-1992 yillarda esa t.f.n., dots. Zakirov R.S., 1992-1993 yillarda esa t.f.n., dots. Kryukov A.S. 1993-1999 yillarda esa t.f.n., dots. Xodjaev J.I. kafedraga rahbarlik qilganlar.

1944 yilda tashkil topgan “Temir yo‘llar qurilishi” kafedrasiga 1944-1954 yillarda t.f.n., dots. A.M. Raskin, 1954-1957 yillarda katta o‘qituvchi M.T. Ershov, 1957-1970 yillarda t.f.n., dots. V.B. Alekseev, 1971 – 1981 yillarda t.f.n. dots. A.S. Kryukov, 1982-1988 yillarda t.f.d., prof. R.S. Zakirov, 2001-2005 yillarda t.f.n., dotsent. Lesov K.S. kafedraga rahbarlik qilganlar.

“Yo‘l va yo‘l xo‘jaligi” kafedrasiga 1937 yil – 1942 yillarda t.f.n., dots. F.M. Muravev, 1942-1953 yillarda t.f.n. dots. A.A. Petrukovich rahbarlik qilishgan, Petrukovich A.A. shu davrda institut rektori lavozimida ham ishlagan. 1953-1958 va 1963-1971 yillarda t.f.n., dots. D.G. Golovanov, 1958-1963 yillarda t.f.n., dots. P.Kolesnikov, 1971-1976 yillarda t.f.n., dots. M.G. Andrievskiy, 1976- 1986 yillarda t.f.n. dots. V.P. Tarsin, 1986-1993 va 1995-1997 yillarda t.f.n., dots. SH.A. Irgashev, 1993- 1995 yillarda t.f.n. dots. Ovchinnikov A.N., , 1997- 1999 va 2001-2005 yillarda t.f.n. dots. Rasulev A.F. kafedraga rahbarlik qilishgan.

“Temir yo‘llar qurilishi, yo‘l va yo‘l xo‘jaligi” kafedrasiga 1999-2001 yillarda esa t.f.n., dots. Xodjaev J.I., 2005-2006 yillarda esa t.f.n., dots. Lesov Q.S., 2006-2010 yillarda esa t.f.n., dots. Rasulev A.F., 2010-2012 yillarda t.f.n., dots. S.S. Niyazbekov, 2012 – 2015 yillarda t.f.n. A.M. Abdukarimov rahbarlik qilib kelishgan. 2015-2016 yillarda t.f.n., dots. Dosmetov S.K., 2016-2018 yillarda katta o‘qituvchi Mamadaliev A.Y., 2019 yildan t.f.n., dots. Lesov K.S. kafedraga rahbarlik qilishgan.

2020 yilning sentyabr oyidan boshlab “Temir yo‘l muhandisligi” kafedrasi tashkil etildi. Kafedraga xozirda t.f.n., dots. Lesov K.S. rahbarlik qilib kelmoqda.

Ko‘p yillar dovomida kafedrada faoliyat ko‘rsatib kelayotgan professor-o‘kituvchilar

Kafedrada quyidagi professor-o‘qituvchilar faoliyat olib borishgan: A.P. Lyubomudrov, P.F. Zaysev, Y.N. Maxov, N.A. Drozjin, J.I. Xodjaev, A. Borisov, Y.A. Ulmer, V.Y. Gora, Ch.Z. Elemanov, R.O. Axmedov, V.E. Molderf, A.F. Demyanenko, M.V. Usov, R.A. Usmanov, N.N. Evstifeev, T.P. Nikulina, Sh.A. Usmanov, O.Y. Yakobson, N.P. Fomenko, S.D. Pyatenko, A.I. Frolova, A. Butakova, L. Zubov, N.A. Korenkova, N.I. Bakanova, L.V. Borodulin, E.P. Royuk, S.S. Kobyak, N.B. Belyakov, t.f.n dotsent F.G. Gladilov, B.V. Gusev va bosh.

Kafedra o‘quv laboratoriya bazasini yaratishda o‘z xissasini qo‘shgan professor-o‘qituvchilar

Laboratoriya bazasini yaratishda dotsentlar D.G. Golovanov, D.G. Andrevskiy, V.P. Tarasin, Y.A. Ulmer, I.Z. Elimenov, V.E. Molderf, katta o‘qutivchi Fomenko va laboratoriya mudiri E.G. Kolotvinovlar katta xissalarini qo‘shganlar.Ularning jonbozligi bilan yo‘l texnikasi elektrlashtirildi va gidravlik asboblar,nazorat vositalari (yo‘l izini o‘lchash aravachalari, rels, defektoskoplari, shablonlar, rels,kallagini emirilishini o‘lchash asboblari), ekskavator modellari, qurilish mashinalarini agregat va bo‘laklarni komleks namunalari shakllantirilgan.

O‘quv jarayoni imkoniyatlarini kengaytirish maqsadida, bitiruvchilarni sifatli tayerlash uchun institutda takomillashtirilgan o‘quv poligoni barpo etilgan. Poligonda yo‘l izini xaqikiy konstruksiyalarini (yogoch va BF-70 temir beton shpallar, Pandrol Fastclip va KB rels biriktirgichlari) qo‘llanilgan. Talabalarga o‘qish jaroyinida strelkali o‘tkazgichlarni poligon sharoitida laboratoriya darsini o‘tishini imkoniyati yaratildi. Buning uchun poligonda yog‘och va temir beton shpallarga strelkani o‘tkazgichlar yotkizildi.

Kafedra bitiruvchilari halq xo‘jaligining turli sohalarida, davlat organlari va qurilish ishlab chiqarishining yuqori lavozimlarida mehnat qilishmoqda. SHu jumladan Kabulov V.K. – O‘zbekiston Fanlar Akademiyasi akademigi, Sabanev S.N. –Davlat qurilish qo‘mitasi raisi o‘rinbosari, Aleksandrov T.X. – Misrdagi Asvon suv to‘g‘oni qurilishining bosh eksperti, Pereselenkov G.S., Zakirov R.S., Stelakov R.D., Tixomirov V.I., Demyanenko A.F.–texnika fanlari doktorlari darajasiga ko‘tarilishdi.

T.f.n., dots. Rasulev A.F. “FAN” tahririyotida bosib chiqarilgan rus-o‘zbek temir yo‘l atamalari lug‘atining hammualliflaridan biri hisoblangan.

Kafedra a’zolari transport qurilishi fanlarining rivojlanishiga o‘zlarining katta hissalarini qo‘shishgan. Kafedraning ilmiy – tadqiqot ishlarining asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan iborat:

Quruq va issiq iqlim sharoitida yo‘l xo‘jaligini tashkillashtirish va rivojlantirish;
Poezdlar xarakati tezligini oshirish bo‘yicha chora – tadbirlarni ishlab chiqish;
Yo‘l ustki qurilmasi elementlari konstruksiyalarini takomillashtirish;
Cho‘l zonalardagi sharoitlarda temir yo‘lning me’yordagi faoliyatini ta’minlash va tashkillashtirishning asosiy chora –tadbirlari;
Qum ko‘chish xududlarida temir yo‘lni trassalash loyixasining asosiy tamoyillari;
Transport qurilishi korxonalarida ishlab chiqarish va boshqarish faoliyatini takomillashtirish.

Ilmiy faoliyatni rivojlantirish maqsadida qurilish fakultetining qo‘plab iqtidorli talabalari ilmiy izlanishlarga jalb qilinmoqda. Fan to‘garaklari muntazam ishlab kelmoqda. Talabalar tomonidan quyidagi mavzular bo‘yicha ilmiy ishlar bajarildi:

Xarakatdagi transportning ko‘prik chetki tayanchiga tebranishdagi ta’siri;
“PLASSER & THEUERER” firmasining og‘ir turdagi yo‘l mashinalaridan foydalangan holda temir yo‘lni saqlash va ta’mirlash texnologiyalarini mukammallash;
Qayishqoq klemmalar bilan oraliq rels qotirgichlarining ishonchliligini tadqik qilish;
Yo‘lni qum ko‘chkilaridan himoya qilish;
Er polotnosi qiyaligini mustahkamlash;
Markaziy Osiyo sharoitida yer qazish-tashish transport mashinalarining foydalanish muddatlarini asoslash.