TDTU

Transport intellektual tizimlari muhandisligi

Kafedra tarixi

Transport intellektual tizimlari – boshqarish, axborot kommunikatsion texnologiyalarning transport infrastrukturasi bilan integratsiyasi. U transportning barcha turlarini qamrab oladi va transport tizmining barcha tarkibiy qismi o‘zaro dinamik ta’sirini inobatga oladi. Agar transport tizimi qimmatli ma’lumotlarni olish uchun tizimdagi ma’lumotlar barcha manbasini bog‘lay olsa samarali hisoblanadi. Bu ma’lumot transportdan foydalanuvchilar va operatorlar tomonidan boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun muhim hisoblanadi. Transport intellektual tizimlarining potensiali ularning transportning turli rejimlarida keng ishlatilishida namoyon bo‘ladi.

Avtomobillar parkining ortib borishi yo‘l harakati samaradorligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi, sarf xarajatning ortishiga olib keladi va yo‘l transport xodisasi sodir bo‘lish ehtimolini oshiradi. Yo‘l oqimini boshqarish tizimining samarasizligi (tirbandlikdan yo‘lovchilarning vaqt yo‘qotishi, yonilg‘i sarfi va ekologik zarar) tufayli yiliga katta zarar ko‘rilmoqda.

Transportdan samarali foydalanish sohasida transport tizimlarini intellektuallash dunyoda istiqbolli yo‘nalishlardan xisoblanadi. Intellektual transport tizmilarini qo‘llash mos transport infrastrukturasini, zamonaviy axborot-kommunikatsion texnologiyalarni qo‘llab transportni samarali boshqaruvchi mutaxassislarni talab etadi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasi rivojlanishining beshta ustivor yo‘nalishi”, “Aholiga transport xizmati ko‘rsatish hamda shaharlar va qishloqlarda avtobuslarda yo‘lovchilar tashish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qaror va Farmonlarida keltirilgan hamda avtotransport sohalari oldiga qo‘yilgan vazifalarni bajarish uchun shu bilan birga yo‘lovchilar tashish, avtotransport harakat xavfsizligini tashkil etish bo‘yicha ishlarni amalga oshirish hamda soha uchun malakali mutaxassislar tayyorlash maqsadida 2020 yil iyul oyida Toshkent davlat transport universiteti tarkibida “Transport intellektual tizimlari muhandisligi” kafedrasi ochildi.

Ushbu kafedrani tashkil etish tashabbusi 2017 yilda boshlangan. 2017-2020 yillarga mo‘ljallangan Erasmus+ “Intellektual transport tizimlari: O‘zbekiston uchun AKT ga asoslangan yangi magistratura mutaxassisligini tashkil etish” xalqaro granti ishtirokchilari prof. Muxitdinov A.A., dos. Xakimov Sh.K., dos. Abdurazzoqov U.A., katta o‘qituvchi Qutlimuratov Q.R. lar tashabbusi va ishtirokida 2019-2020 o‘quv yilidan “Intellektual transport tizimlari” yangi magistratura mutaxassisligi va 2020-2021 o‘quv yilidan esa Toshkent davlat transport universiteti tarkibida “Intellektual muhandislik tizimlari” bakalavr yo‘nalishi ochildi.

Yuqorida zikr etilgan xalqaro grantni bajarish mobaynida professor-o‘qituvchilar Yevropadan universitetlar: Gdansk texnologiya universiteti (Polsha), Klagenfurt universiteti (Avstriya), Jilina universiteti (Slovakiya) va boshqa universitetlar xamkorligida yangi tashkil etilgan mutaxassislik o‘quv rejasini ishlab chiqdilar.

Xozirgi vaqtda kafedrada 12 ta asosiy shtatda va 13 ta o‘rindosh professor-o‘qituvchi faoliyat yuritmoqda. Ularning 7 tasi dotsent 4 tasi professor 6 ta katta o‘ituvchi va 8 ta assistent.

Quyidagi fanlar o’qitiladi

Mutaxassislikka kirish;
Transportda inson omili;
Yo‘l harakatini tashkil etish;
Transport oqimlari nazariyasi;
Transport vositalari xavfsizligi;
Soxada axborot texnologiyalar;
Yo‘l-transport hodisalari tahlili;
Shaharlarni transport rejalashtirish;
Haydovchilarni tayyorlash uslubiyoti;
Yo‘l harakati xavfsizligi metodologiyasi;
Harakat xavfsizligini tashkil etish asoslari;
Transport vositasining bort axborot tizimlari;
Transport tizimlarini loyihalashtirish usullari;
Transport oqimini modellash va simulyatsiyalash;
Intellektual transport vositalarining texnologiyalari;
Yo‘l harakati qoidalari va xavfsiz harakatlanish asoslari;
Transportni rejalashtirish va oqimni boshqarish asoslari;
Avtomobil tashuvlarda harakat xavfsizligini tashkil etish;
Joylashishni aniqlash texnologiyalari va geografik axborot tizimlari;
Avtomobillarda tashish va harakat xavfsizligini tashkil etish asoslari.

Ilmiy faoliyat

Dots. Usmanova M.N. Yo'l-transport hodisalari tahlili. 2020 y.
Katta o'qituvchi Rajapova S.S. Sohada axborot texnologiyalar. 2020 y.
Dots. Xakimov Sh.K. Estimation of efficiency of the road train used in mountain conditions.
Abdurazzoqova D.A. Texnik OTM larda talabalarning mustaqil o'rganish faoliyatini faollashtirish.
Katta o'qituvchi Raxmonov A. Murakkab iqlim sharoitlarda harakat xavfsizligini ta'minlash usullari.
Dots. Xakimov Sh.K. Transport vositalarining nazariyasi (vehicle dynamics). O'quv qo'llanma. 2020 y.
ДоDots. Samatov R.G. Method of automobile transport service gualiti on the basis of logistic principles.
Dots. Samatov R.G. Logistik tamoyillar asosida avtomobilь transporti xizmatlari sifatini baholash uslubi.
Dots. Xakimov Sh.K. Dominant trends in the transportation field and applications in the developed countries.
Dots. Samatov R.G. Метод оценки качества автотранспортных услуг на основе логистических принципов.
Abdurazzoqova D.A. Aralash ta'lim texnologiyasi talabalarda mustaqil ta'lim ko'nikmalarini shakllantirish sharti.
Katta o'qituvchi Raxmonov A. Qamchiq davoni misolida avtotransport vositalarini yo'l sharoiti natijalarini tadqiq qilish.
Dots. Samatov R.G. , katta o'qituvchi Rajapova S.S. Logistikada axborot texnologiyalari va intellektual transport tizimlari. O'quv qo'llanma. 2020 y.